Lieve Dr. Love,
Afgelopen donderdag ging ik met vriendin T. naar het theater. Zij had de kaartjes, zelf denk ik er niet zo snel aan om naar een toneelstuk te gaan. T. komt uit de USA, uit New York zelfs, dus ze praat van dat lekkere, soepele Amerikaans. Ze verstaat heus wel Nederlands, maar ik grijp die gelegenheid dan graag aan om ook Engels te praten. Op de een of andere manier gaat zo’n gesprek in het Engels vlotter en heb ik dan meer zin om te praten.
Voordat de voorstelling begon gingen we eerst nog even in het café zitten en nam ze uitgebreid de tijd om me te feliciteren met mijn boek. Ik wilde het al snel wegwuiven en ik was niet in de mood om over het boek te praten (hierover later meer) maar ze was serieus en ik liet haar. Ze zei dat ik het toch maar mooi had geflikt. Dat zoveel mensen zeggen dat ze een boek willen schrijven maar wie lukt het echt? Nou, de boekwinkel en de bibliotheek liggen anders stampvol met boeken, wilde ik zeggen maar ik slikte dat in.
‘You did it,’ zei ze. Dat het veel werk is, dat je er discipline voor moet hebben en dat het niet niks is. Een boek schrijven is one thing en dat het dan ook nog eens wordt gepubliceerd the next en allebei is het cool en applaus waard. Hoe langer ze erover praatte, hoe fijner het werd voor me en ik kon niet anders dan haar bedanken en gelijk geven. Toch bekende ik daarna dat ik me op dat moment helemaal niet zo jofel voelde over het boek. Ik had net de cijfers van mei gekregen. 24 Boeken verkocht. Vierentwintig. In maart waren het er 700 en in april 600. En toen bam, terug naar 24. Het had me gedeprimeerd, het had ervoor gezorgd dat ik me een mislukkeling voelde en ik dacht zelfs: ik hoef niet eens meer aan een ander boek te beginnen, want als de cijfers zo achterblijven, wie gaat dan mijn volgende boek publiceren? Deze uitgever vast niet.
T. heeft de kunstacademie gedaan, volgens mij in Amerika dus dan heet het vast iets met Fine Arts. Dat klinkt al meteen zo elegant en sophisticated. Ze zei dat ze een indrukwekkend cv heeft, maar desalniette.. nog nooit geld heeft verdiend met haar kunst. Ai. We hadden het erover hoe moeilijk het is je eigen werk te verkopen, hoe het voor mij voelt als leuren en in het Engels beggen en zij had daar ook last van. Hoe het makkelijker is om iemand anders z’n werk aan te moedigen, te promoten en te sellen. Op de academie hadden ze haar geleerd dat je moet blijven gaan, je moet jezelf laten zien, je moet naar alle openingen van exposities, naar netwerkborrels, you have to show up en je blijft over je werk praten. Zij had daar geen zin in en mij leek het ook verschrikkelijk. Maar het zal wel moeten. Opgeven is makkelijk, doorgaan veel moeilijker maar als het goed is, het wel waard.
Het toneelstuk. Het was in het Engels, dat maakte het al een stuk makkelijker behapbaar, maar toch dacht ik na tien minuten: Oja, het is tonéél, het is gespééld, ze nemen duidelijk een rol aan en ik geloof niet iedereen. Dat vond ik flauw van mezelf en vanaf toen ging ik ervoor. Ik gaf alles en iedereen een kans en dat hielp. Het stuk heette The New Continent en ging over een groep mensen die per schip richting Groenland vertrokken omdat ze allemaal op zoek zijn naar een nieuwe start in hun leven. Al snel komen ze erachter dat tussen droom en werkelijkheid nogal wat bezwaren in de weg zitten. Ze zijn allemaal op weg naar een betere toekomst, maar al snel zijn daar de tegenslagen, strubbelingen en dagelijkse beslommeringen, je moeder die je achterliet heeft ineens hulp nodig, je relatie stort onderweg in elkaar, je geestelijk welzijn laat al snel te wensen over. Het gezelschap bestond uit twintig spelers, af en toe stond het hele podium vol. Wat me al snel opviel was (misschien een open deur maar toch) dat elke speler zijn rol zo serieus nam. Sommige hadden véél tekst en veel te doen, een ander had misschien twee zinnen en zat twee uur lang maar een beetje te zitten op het podium. Ik vond dat aandoenlijk en indrukwekkend tegelijk. Dat je het zo serieus neemt. Dat het spelen je passie is en dat je ervoor gaat. Dat je weet ik hoe vaak moet repeteren, ook al valt er misschien niet eens zoveel te repeteren, maar dat je het toch doet. Ik vond het een meer dan fijn voorbeeld en ik werd er blij van. Zo moet het, dacht ik.
Als je iets wil, in mijn geval schrijven, dan moet en mag ik dat serieus nemen. Dan mag ik tijd vrijmaken om te lezen, nog meer te lezen, zoveel te lezen dat ik er scheel van zie en ook om te schrijven. Doe jij dat? Tijd inplannen voor je eigen werk? Je autonome werk bedoel ik dan. Kom je daaraan toe? Hoe gaat het eigenlijk met jouw boek? Laatst begreep ik dat je als deadline hebt mei 2023. Dat lijkt ver weg maar je weet hoe het gaat, de tijd vliegt, of je nou plezier en lol maakt of niet. Je liet me al een stukje tekst lezen dat je had geschreven, over het begin van hoe het allemaal bij je begon.
Tijdens de pauze van het stuk zei T. dat ze zich eraan ergerde dat alle spelers zo duidelijk hun eigen kleren droegen en hoe slecht gekozen die kleren waren. Mij was het totaal niet opgevallen, ik had er niet op die manier naar gekeken maar na de pauze lette ik er wel meteen op en vond ik het ook stom. Ben ik zo beïnvloedbaar? De tagline (heet dat zo?) van het stuk was:
“I think it’s much more interesting to live not knowing than to have answers which might be wrong.” (Richard P. Feynman).
Ja, nou, vooruit dan. Toch ook wel een beetje een open deur. Want wie heeft er überhaupt antwoorden? Jij vaak wel, ik vind het fijn hoeveel jij weet, op allerlei gebieden, je hebt een groot geheugen en een heel ruime woordenschat.
Ik las over een artist-date. Dat je elke week een afspraak met jezelf maakt om de kunstenaar in jezelf te voeden. Dan ga je naar het museum, of naar een (filmhuis-)film, of je maakt een lange wandeling in stilte in de natuur. Of (deze verzin ik voor mezelf) je zet je telefoon uit en leest totdat je er scheel van ziet. Lezen kan altijd meer, ik zit zo vaak in de trein en kom er dan op het station achter dat ik geen boek bij me heb. Ik voel me dan meteen een waardeloze schrijver.
Nu ga ik de kranten lezen. Ik zit in een oppashuis en ze hebben hier de NRC en het ED. Schrijf/teken/fotograaf je me terug? Ik kijk ernaar uit.
X
C.
Ps 1: Wist je dat de TEFAF nu bezig is in Maastricht?
Ps 2: hoe vond je die speciale crème die ik van J. had gekregen? Het beloofde fire & ice, aparte combinatie maar dat was wel wat ik voelde. Meer fire dan ice dat wel, maar op een goeie manier, niet dat het lijkt of je per ongeluk nog tijgerbalsem aan je vingers had. Of net een rode peper had gesneden.
Ps 3: het is 2022 en het Hooggerechtshof in Amerika heeft na bijna vijftig jaar het federale recht op abortus geschrapt. Niet dat ik zwanger van je kan raken, trouwens. Boehoe. Ik wil geen kind hoor, maar ik vind het wel fijn me zwanger te voelen. Alleen niet van een baby.